Wat is bilirubine

Binnen enkele dagen na de geboorte worden de meeste baby’s een beetje geel. Dit heeft te maken met een afbreekstof (bilirubine) Deze stof komt uit het bloed in de huid van de baby en kan de huid iets geel verkleuren. Deze stof is in de basis niet schadelijk en zal na een paar dagen weer verdwijnen.

Een enkele keer kan de hoeveelheid bilirubine te hoog worden (hyperbilirubinemie ) zodat het wel schadelijk wordt. Hierover gaat dit blog. Hoe is het te herkennen en wat kan er aan gedaan worden.

Hoe herken ik bilirubine

De huid zal iets geel verkleuren. De kraamverzorgende houdt dit nauwgezet in de gaten en controleert dit bij daglicht om zo de meest natuurlijke kleur te zien. Dit is niet de enige manier. Wanneer een baby bijvoorbeeld een donkere huid heeft is het bijna niet waar te nemen.

De kraamverzorgende let ook op o.a. de volgende kenmerken:

* De alertheid en het gedag van de baby – Is hij snel geïrriteerd en suf of juist goed alert en actief.

* De houding – rond/foetushouding en iets gebogen of juist overstrekt

* De spierspanning – is de baby mooi ontspannen of juist te gespannen

* De hydratatietoestand – hoe staat het met de vochtigheid van de huid en de slijmvliezen.

Vaak gebeuren deze controles zonder dat je het doorhebt omdat er zeker niet meteen reden tot zorgen is. De kraamverzorgende is hierin uitermate goed getraind en zal dit allemaal goed begeleiden en controleren.

Risicofactoren

Wat meegenomen wordt in de beoordeling van bilirubine zijn de gegevens die vooraf zijn opgevraagd bij de verloskundige. Is er een verhoogde kans op hyperbilirubinemie ? Zo ja dan is dat genoteerd in het zorgdossier en is dit ook een reden voor extra controle.

Extra risicofactoren kunnen zijn:

* Een niet matchende bloedgroep met de moeder

* Geboren na een zwangerschap van minder dan 38 weken. Bij borstvoeding

is er nog een iets hoger risico

* Pasgeborenen met een bloeduitstorting of cefaal hematoom, opgelopen tijdens de bevalling

* Pasgeborenen die te weinig melk binnen krijgen door een niet goed lopende borstvoeding.

Hierdoor krijgt het kindje te weinig voeding binnen.

* Een broertje of zusje dat fototherapie of wisseltransfusie heeft gekregen

* Erfelijke ziektes die bloedafbraak kunnen vergroten

* Een moeder met diabetes type 1

* Pasgeborenen van Oost-Aziatische afkomst.

Al deze risicofactoren worden vooraf al meegenomen, genoteerd in het zorgdossier en zijn bekend bij de kraamverzorgende.

Behandeling van hyperbilirubine

Mochten er vermoedens zijn van een te hoge aanwezigheid van bilirubine dan kan dat getest worden met een huistest of een bloedtest.

Een bilirubinemeter lijkt op een oorthermometer. Met de tip van deze meter wordt een aantal keren zachtjes op het voorhoofd of het borstbeen van de baby gedrukt. De waarde van het bilirubinegehalte in de huid wordt zo uitgelezen en verschijnt op het apparaat. Dit zal een eerste meting zijn. Wanneer de meting hoog is (hyperbilirubinemie ) zal er altijd ook nog een bloedonderzoek plaatsvinden omdat deze nauwkeuriger is.

Als de uitslag te hoog is dan wordt de baby meestal in het ziekenhuis behandeld met lichttherapie. De baby zal onder speciale lampen of op een lichtmatras worden gelegd. Door het speciale licht breekt het bilirubine af. Binnen enkele dagen zal de waarde normaal zijn.

Bij uitzonderlijke gevallen (minder dan 1 op 100) lukt het niet en zal een wisseltransfusie nodig zijn om hersenschade te voorkomen. Let wel dit is gelukkig zeer uitzonderlijk en is zeker niet iets om je direct zorgen over te maken.

Onze kraamverzorgenden zijn goed getraind in het herkennen van hyperbilirubinemie en volgen het daarbij behorende protocol. Er is een overdracht van gegevens met de verloskundige en er zal doorverwezen worden indien nodig.

Gelukkig is het niet iets om je zorgen te maken. Het komt in een zekere mate bij de meeste baby’s voor en zal vanzelf weer verdwijnen.